Αυξημένη προλακτίνη: τι σημαίνει;

Είναι συχνό στο ιατρείο, σε μια γυναίκα, έπειτα από εξετάσεις ορμονικού ελέγχου να ανευρίσκονται αυξημένα επίπεδα της ορμόνης προλακτίνης (υπερπρολακτιναιμία).

Υπάρχει λόγος ανησυχίας;

Η προλακτίνη είναι ορμόνη που παράγεται από την υπόφυση, έναν αδένα που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου. Η κύρια λειτουργία της είναι να προάγει την παραγωγή μητρικού γάλακτος μετά τον τοκετό.

Βρίσκεται οπότε σε υψηλά επίπεδα στην περίοδο της εγκυμοσύνης προετοιμάζοντας τους μαστούς και φυσικά στην περίοδο της λοχείας που η γυναίκα θηλάζει. Βρίσκεται σε φυσιολογικές τιμές τόσο στους άντρες αλλά και στις γυναίκες που δεν κυοφορούν και δεν θηλάζουν.

Πότε αυξάνεται φυσιολογικά;

Η προλακτίνη αυξάνεται φυσιολογικά στις εξής περιπτώσεις: την εγκυμοσύνη, το θηλασμό, την άσκηση, τη λήψη τροφής, τον ερεθισμό θηλής, το σεξ και σε καταστάσεις στρες!

Πότε αυξάνεται παθολογικά;

Αρκετά φάρμακα μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα της προλακτίνης όπως αντιυπερτασικά, αντισταμινικά και αντικαταθλιπτικά. Παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός ή παθήσεις νεφρών ή ήπατος την επηρεάζουν (αυξάνουν) επίσης. Άλλα αίτια περιλαμβάνουν τραύμα στο θώρακα, ανορεξία και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Το πιο συχνό και κοινό όμως αίτιο είναι ένας καλοήθης όγκος στην υπόφυση που λέγεται προλακτίνωμα. Αυτός ο όγκος παράγει προλακτίνη σε υψηλά επίπεδα.

Τι προκαλεί η αυξημένη προλακτίνη;

Αν δεν είστε έγκυος και δεν θηλάζετε η υψηλή τιμή θέλει διερεύνηση. Η υψηλή προλακτίνη είναι σημαντικός παράγοντας υπογονιμότητας στις γυναίκες καθώς προκαλεί διαταραχές ωορρηξίας ή και αναστολή ωορρηξίας και ως εκ τούτου εμφάνιση διαταραχών της περιόδου. Μπορεί να προκαλέσει επίσης γαλακτόρροια (έκκριμα από τις θηλές), ευαισθησία στους μαστούς, κολπική ξηρότητα.

Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερπρολακτιναιμίας;

Η αιμοληψία για την προλακτίνη ιδανικό είναι να γίνει από την 2^η-4^η ημέρα του κύκλου και περίπου 2 ώρες αφού ξυπνήσετε καθώς και μετά από αναμονή 5 λεπτών σε καθιστική στάση ηρεμίας. Δεν ξυπνάμε και πάμε κατευθείαν να δώσουμε αίμα και δεν περπατάμε μέχρι το εργαστήριο (καμία μηχανική καταπόνηση καθώς επηρεάζονται οι τιμές της). Το προηγούμενο βράδυ πρέπει να κοιμηθούμε καλά και να αποφύγουμε τον ερεθισμό των θηλών και το σεξ.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές της προλακτίνης;

Επίπεδα προλακτίνης μεταξύ 2-18 ng/mL θεωρούνται φυσιολογικά στους άντρες, ενώ στις μη κυοφορούσες και στις μη θηλάζουσες γυναίκες τα φυσιολογικά επίπεδα κυμαίνονται από 2-30 ng/mL (National Library of Medicine 2023).

Τα περισσότερα μικροβιολογικά εργαστήρια δίνουν εύρος ανώτερων τιμών στις γυναίκες μεταξύ 25-30 ng/mL.

Κι αν βρεθεί υψηλή προλακτίνη, τι κάνω;

Μια πρώτη υψηλή τιμή προλακτίνης καλό είναι αρχικά να επαληθεύεται (σε επόμενες περιόδους) για να αποκλείονται τυχόν εργαστηριακά λάθη. Ήπια αυξημένα επίπεδα προλακτίνης (μέχρι περίπου 100 ng/mL) δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ένδειξη ύπαρξης αδενώματος (προλακτινώματος) στην υπόφυση.

Εάν υπάρχει υποψία για προλακτίνωμα, μια μαγνητική τομογραφία (MRI) του εγκεφάλου με στόχευση στην υπόφυση είναι συχνά το επόμενο βήμα.

Το θέμα είναι κυρίως ενδοκρινολογικής φύσης όσον αφορά τη διερεύνηση του. Από γυναικολογικής άποψης μας ενδιαφέρει να ρυθμιστεί για να αποφευχθούν θέματα υπογονιμότητας και διαταραχών κύκλου.

Δείτε περισσότερα για την υπογονιμότητα εδώ και για τις διαταραχές της ωορρηξίας εδώ.